Literatura detektywistyczna

Jest to powieść (lub opowiadanie) o intrygującej fabule, zawierająca tajemnicę lub zagadkę, którą rozwiązuje zawodowy detektyw bądź amator. Kiedy tajemnica jest związana ze zbrodnią, utwór możemy nazwać kryminałem. Należy wiedzieć, że najwcześniejszy utwór literatury detektywistycznej w dzisiejszym rozumieniu to „Zabójstwo przy rue Morgue” (1841 rok) E.A. Poego.

Pierwszy utwór detektywistyczny

Opowiadanie to i jego bohater, detektyw Dupin, stały się wzorem dla pisarzy, którzy wyjaśniają zbrodnię poprzez dedukcję serii wątków. Popularnym detektywem tropicielem jest Sherlock Holmes z powieści A.C. Doyle’a. Najlepszy okres tego gatunku przypada na lata 1920-1940, kiedy czołowymi pisarzami były kobiety – A. Christie, M. Allingham i D.L. Sayers. Warto odwiedzić chociażby bibliotekę w Rudzie Śląskiej i sprawdzić, czy znajdziemy tam najlepsze utwory detektywistyczne – o bibliotece w Rudzie Śląskiej więcej na rudainfo.pl. Szwedzcy pisarze M. Sjowall i P. Wahloo stworzyli typ literatury detektywistycznej, w której tajemnicę wyjaśnia drobiazgowa praca policji.

Istnieje też „odwrócona powieść”, kiedy sprawca zbrodni jest znany od początku i tylko metoda lub motyw pozostaje do ujawnienia, jak w „Malice Aforethought” F. Ilesa. Z kolei R. Chandler i S.D. Hammett stworzyli literaturę detektywistyczną znaną ze społecznego realizmu. Formę i tradycje gatunku stosuje się także jako ramy, w których umieszcza się inne wątki, na przykład „Niewinna krew” i „Przedsmak śmierci” P.D. James, „Imię róży” U. Eco, oraz w utworach wielu kobiet, które zajmują się sprawami feminizmu, jak w „Murder in the Collective” B. Wilson. W Polsce dużą popularnością cieszą się książki Joe Aleksa, J. Chmielewskiej, M. Krajewskiego.